False Exception to the Rule of Work. Aesthetics as Politics of Fluxus.
Fałszywy wyjątek od reguły pracy. Estetyka jako polityka Fluxusu. [False Exception to the Rule of Work. Aesthetics as Politics of Fluxus.] was a lecture by Maciej Ratajski, part of the Fluxus: Awangarda? Polityka! [Fluxus: Avant-garde? Politics!] series prepared by Grupa ETC [The ETC Group] for Uniwersytet Krytyczny [Critical University] at Krytyka Polityczna.
ENGLISH ABSTRACT
[WERSJA POLSKA PONIŻEJ]
At a time when there is a political struggle to recognize artists’ actions as work and to create opportunities for them to make a living from art, it is worth recalling that for the Marxist “self-proclaimed pope of Fluxus”, George Maciunas, art (or rather, anti-art) was to have a non-professional character and remain in the sphere of free time. In this way it was able to preserve its social-revolutionary and liberating potential, which both Schiller and Marx saw in it.
Today, questions about the political nature of Fluxus are posed in a special context: popular books are written about critical art, and politics of art itself — as Artur Żmijewski wanted it — is understood in an avant-garde way and identified with social engagement (rather than, for example, with modernist autonomy). But what if political themes, and even more — political expectations, divert attention from the actual political potential of artistic activities? In the light of Jacques Rancière’s theory, the potential of Fluxus lies in aesthetics — the Fluxus experience reconfiguring perception and making a new division of the perceptible.
WERSJA POLSKA
W czasie, gdy trwa polityczna walka o uznanie działań artystów za pracę i stworzenie im możliwości utrzymywania się ze sztuki, warto przypomnieć, że dla marksizującego „samozwańczego papieża Fluxusu”, George’a Maciunasa sztuka (czy raczej — antysztuka) miała mieć właśnie nieprofesjonalny charakter i pozostawać w sferze czasu wolnego. W ten sposób mogła zachować swój społeczno-rewolucyjny i wolnościowy potencjał, który widzieli w niej zarówno Schiller, jak i Marks.
Pytania o polityczność Fluxusu stawiane są dziś w szczególnym kontekście: o sztuce krytycznej pisze się popularne książki, a sama polityczność — jak chciał tego Artur Żmijewski — rozumiana jest na sposób awangardowy i utożsamiana ze społecznym zaangażowaniem (a nie np. modernistyczną autonomią). Co jednakże, jeżeli polityczne tematy, a jeszcze bardziej — polityczne oczekiwania, odwracają uwagę od faktycznego politycznego potencjału działań artystycznych? W świetle teorii Jacquesa Rancière’a potencjał Fluxusu tkwi w estetyce — Fluxusowym doświadczeniu rekonfigurującym percepcję i dokonującym nowego podziału postrzegalnego.